Colombia, een tweede thuis

Een moeder-zoon reis! Samen met Daan ging ik (Sandra) in het voorjaar van 2022 naar Colombia. Daan woonde in 2019/2020 een schooljaar in Colombia – tot corona roet in het eten gooide. Hij wilde graag een keer terug, onder meer om zijn gastgezin te bezoeken. En ik mocht mee

We zijn er!

24 april – Schiphol – Bogota

Er zijn stakingen op Schiphol, veel vluchten zijn geannuleerd en de toegangswegen naar het vliegveld waren gisteren zelfs een tijdje afgesloten. We gaan daarom al vroeg naar Schiphol – en dat blijkt geen overbodige luxe. Lange rijen bij de security. Soms zit er weer wat schot in, soms lijkt de rij gewoonweg niet korter te worden. Het is peentjes zweten, maar uiteindelijk zijn we er na 2,5 uur doorheen en hebben we zelfs nog tijd voor koffie en een ontbijtje. Anderen hebben minder geluk; van de stewardessen horen we dat 19 mensen te laat zijn; de vlucht vertrekt zonder hen.

Na bijna 11 uur (= 4 films kijken) komen we aan in Bogota, de hoofdstad van Colombia. We blijven hier vannacht; morgenochtend reizen we verder naar Popayan. Eerst even geld pinnen. Ai, mijn pas doet het niet. En mijn reserve pas ook niet. En Daan’s pas óók niet. Niet bij het eerste, niet bij het tweede en ook niet bij het derde pinautomaat. Nu krijgen we toch wel wat stress: zonder contant geld kun je echt níets in Colombia. Het blijkt gewoon onze eigen schuld. Iedereen die wel eens buiten Europa reist, weet dat je de instellingen van je betaalpas vóór vertrek op ‘wereld’ moet zetten. Wij ook. Al jaren. En dat doen we ook keurig bij iedere reis. Maar nu niet. Tjonge, wat voelen we ons suf. Gelukkig is er wifi op het vliegveld en kunnen we dit ter plekke alsnog via de bank-app regelen.

We nemen een taxi naar een hotelletje in een buitenwijk, een kwartiertje rijden. Van drukte – in Bogota wonen ruim 7 miljoen mensen – merken we hier vrijwel niets. Daan is hier tijdens zijn uitwisseling ook al eens geweest en kent de weg; dat blijkt handig. We verkennen de wijk, kopen lekkere vruchtensapjes (lulo en mora) en eten arepa met kaas in een bakkerswinkel. We hebben 7 uur tijdsverschil. Het lukt ons om tot 19 uur wakker te blijven; daarna zijn we echt op.

Weerzien in Popayan

25 april – Bogota – Popayan

Om 5 uur zijn we alweer wakker, het kost altijd tijd om te wennen aan zo’n tijdverschil. We willen deze reis zoveel mogelijk zien, dus spullen inpakken en lekker naar buiten. In de miezer-regen lopen we een stuk door de wijk en ontbijten met empanadas met kip en aardappel. Daarna met de taxi weer naar het vliegveld. Met een klein toestel vliegen we naar Popayan, een vlucht van 1,5 uur. De stad ligt op 2500 meter hoogte in het Andes-gebergte, in het zuidwesten van Colombia.

Popayan heeft een piepklein vliegveld. Een gebouwtje van een paar m2, geen controles, geen bagageband. We lopen zo vanuit het vliegtuig de parkeerplaats op. En daar komt ze al aan gerend: Daan’s gastmoeder. Wat een fijn weerzien! We lunchen samen op z’n Colombiaans, bij een van de vele eettentjes vlakbij hun huis: eerst een goed gevulde soep, en dan een groot bord met rijst, peulvruchten, kip en salade.

Vanmiddag verkennen we het historische centrum van Popayan, samen met Daan’s gastmoeder en een van zijn gastzussen. Popayan staat bekend als de ‘witte stad’: de mooie koloniale gebouwen, kerken en musea in het centrum zijn wit geschilderd. Tot mijn verrassing heeft Popayan een piramide: el Morro del Tulcan. Verstopt onder het zand en de bovenkant is vlak gemaakt. Bovenop staat een standbeeld van Sebastián de Belalcázar, de stichter van Popayan, en hebben we een mooi uitzicht over de stad.

We logeren de komende dagen bij Daan’s gastfamilie, in hun kleine eenvoudige bovenwoning in de wijk La Paz. Voor Daan voelt het als thuiskomen, voor mij is het enorm leuke ervaring om het Colombiaanse leven van dichtbij te mogen ervaren.

Tradities in Silvia

26 april – Popayan en Silvia

Tijdens zijn uitwisselingsjaar zat Daan op een middelbare school hier in de stad. En daar gaan we vanochtend met z’n tweeën naar toe. In zo’n volgepropte mini-bus, zoals Daan iedere ochtend deed. Hij heeft zelfs zijn schooluniformjasje meegenomen, ha ha. We onze komst niet aangekondigd, dus verbazing (en plezier) alom op school dat die grote Hollander er weer is. Ontzettend leuk!

Vanmiddag gaan we naar Silvia, een stadje in de buurt van Popayan. Silvia is het centrum van de inheemse Guambiano indianen die in de omliggende dorpen wonen. Iedere week komen ze massaal in traditionele chiva’s (bont beschilderde bussen) naar de markt in Silvia om hun waar te verkopen en zelf boodschappen te doen. Voor de Guambianos is de aarde de Moeder. Ze houden zich dan ook vooral met landbouw bezig en verbouwen onder meer mais, koffie, linzen, aardappelen, kool en bonen.

We dwalen over de markt, waar vooral groenten, fruit, kruiden en vlees worden verkocht. Ik ben dol op markten – en de de traditionele klederdracht van de Guambianos maakt het extra leuk om hier rond te struinen. De sfeer is relaxt, het eten is lekker en die mensen zijn vriendelijk. Een fijne dag!

Rustig aan in Popayan

27 april – Popayan

We zijn moe. Het tijdverschil, de warmte, de vele indrukken, het Spaans praten… Vandaag doen we dan ook rustig aan. We nemen de mini-bus naar het centrum en slenteren daar wat rond: het Parque Caldas, de Torre del Reloj en de Iglesia de San Francisco. Ook bezoeken we het natuur-historisch museum. Dat blijkt wel aardig, maar niet erg bijzonder.

Een heel andere sfeer vinden we in Campanario: een groot modern winkelcentrum met vestigingen van grote bekende winkelketens. Daan kwam hier tijdens zijn uitwisseling regelmatig met klasgenoten, leuk dus om nu ook naar toe te gaan. Een aantal café’s en restaurants blijkt te zijn gesloten, waarschijnlijk hebben zij de corona-lockdowns niet overleefd.

De rest van de dag en avond hangen we thuis op de bank en spelen heel veel potjes rummicup met Daan’s gastzussen.

Thermaal badderen op z’n Colombiaans

28 april – Coconucu

Eigenlijk wilden we vandaag een dagje naar Cali, maar er zijn vandaag in veel grote steden demonstraties/protesten. Eerdere demonstraties zijn nog wel eens geëscaleerd, dus we besluiten om in de buurt van Popayan te blijven.

Een van Daans gastzussen stelt voor om samen naar de thermaalbaden van Coconucu te gaan. Een vriend brengt ons er met de auto naar toe: een ritje van 45 minuten. Een prachtige route door de heuvels, wat een uitzichten!

Ook de thermaalbaden zelf zijn prachtig gelegen. De baden hebben verschillende temperaturen en we kunnen ons zelfs insmeren met modder. Het water is warm, de buitentemperatuur is vandaag nogal laag, dus het is soms een beetje afzien. Je moet je hier trouwens geen luxe kuuroord voorstellen; dat is het allerminst. Het is zeer basic, zullen we maar zeggen. Er schijnen hier dan ook nauwelijks toeristen te komen. Maar dat maakt het alleen maar leuker, vinden we. Een geslaagde dag.

Hitte in Cali

29 april – Cali

Vandaag worden geen demonstraties en protesten meer verwacht, dus we gaan alsnog een dagje naar Cali. Cali (‘Santiago de Cali’) ligt 200km ten noorden van Popayan en is met 2 miljoen inwoners de derde stad van Colombia. Een vriend van de familie wil ons er wel naar toe brengen; een rit van bijna 3 uur.

We hebben niet echt een plan, we wandelen gewoon wat rond. Er is genoeg te zien en te beleven. Parque del Gato de Tejada; het park met de katten. Straat art. Iglesia La Ermita. De botanische tuinen. Leuke straatjes, fijne restaurantjes. Een leuke stad!

Gisteren was het koud, vandaag is het warm. Erg warm. Té warm, merken we al snel. Hoewel we nog lang niet alles hebben gezien, houden we het halverwege de middag voor gezien. We zijn blij als we weer in de auto (met airco) zitten.

Het is een stuk drukker op de weg dan vanochtend. We moeten er niet aan denken om zelf te rijden: er wordt hier nogal ‘pittig’ gereden. Dat het daardoor wel eens mis gaat, weet Daan als geen ander: twee jaar geleden was hij op dit traject met zijn gastgezin betrokken bij een ernstig auto-ongeluk. Vandaag gaat alles gelukkig goed. Het is al donker als we weer terug zijn in Popayan. Nog even snel boodschappen doen; we hebben beloofd voor de familie te koken. Onze laatste avond samen!

(g)een bruidspaar – en het tweede deel van de reis

30 april – Popayan – Medellin

Trouwen in Colombia gaat anders dan in Nederland. Voor het burgerlijk huwelijk ga je naar een notaria, waar je in een kantoortje de formele zaken regelt. Zonder vrienden en familie. Of – zoals vanochtend bij het huwelijk van de broer van Daan’s gastmoeder – dat de familie buiten op de stoep wacht tot het bruidspaar naar buiten komt. Hoe laat dat dat precies zal zijn… tja, dat weet je in een land als Colombia nooit. Ze leven hier niet zo op de klok. En zo kan het dus gebeuren dat we – na ruim een uur wachten tussen de geparkeerde brommers op de stoep van de notaria – afscheid nemen van de familie en naar het vliegveld vertrekken. Zonder het bruidspaar gezien te hebben.

Op naar het volgende deel van onze reis: Medellin! We vliegen in 1,5 uur naar Bogota en vanuit daar in een uur naar Medellin, waar we aan het einde van de middag aankomen. De airport-shuttle brengt ons in 45 minuten die stad in, daarna nemen we taxi voor de laatste kilometers naar de wijk El Pablo, waar we een hotelletje hebben geboekt.

(De foto’s hieronder zijn trouwens van La Paz, de wijk waar we de afgelopen dagen ‘woonden’. Daar hebben we vanochtend nog een stuk gewandeld.)

De stad van Pablo Escobar

1 mei – Medellin

Ruim 20 jaar werd Colombia zwaar gecontroleerd door bendes en drugskartels. Medellin was het centrum van de beruchte Pablo Escobar en een de gevaarlijkste steden ter wereld. Comuna 13 stond bekend als de gevaarlijkste buurt van de stad; zelfs de politie kwam hier niet meer. De wijk was een doorvoerpunt voor drugshandelaren, guerrilla’s en bendes. Ontvoeringen, intimidatie en geweld maakten deel uit van het dagelijks leven. Nog steeds zijn er gebieden in Colombia waar je beter niet kan zijn. Maar Medellin heeft de afgelopen jaren een enorme transformatie doorgemaakt, met Comuna 13 als een van de meest zichtbare succesverhalen.

De aanleg van een metrosysteem, kabelbanen en buitenroltrappen (!) zorgden ervoor dat de wijken open gingen; dit bleek een essentiële stap.